ویژگیهای پیر واستاد راهنما باید نمودار کمال باطن باشد.

انار خندان: انار رسیده که پوست آن از پرى بر خود مى‏شکافد و دانه‏هاى آن نمایان مى‏شود. نظیر: پسته‏ى خندان. و انار خندان، تمثیلى است براى مرد کامل .

چو درّ : یعنی مانند مروارید.

درج: صندوق چه‏ى جواهر.

لاله: شقایق سرخ بیانی است

خنده‏ى لاله: مثالى است بجهت ظهور نقص مردم سیاه اندرون، آدمی که ظاهر خندان دارد ودلش یا جانش به معانی غیبی آشنا نیست مثل لاله سیاه دل است.

پاکان، دلخوشان، خورشیدها اهل دل ومقبل: هم? این واژه گان اشاره به مردان روشن وراه یافته است.

غذای دل بده از همدلی: یعنی از دیدار مردان حق وهمنشینی آنها دل خود را غذا بده، و روشن است که این غذای دل معرفت الهی است.

( 723) اگر انار مى‏خرى انار خندان بخر تا خنده او از دانه یاقوت فامش ترا مطلع نماید.( 724) وه چه خنده شیرینى که از دهان درون قلب خود را چون در گرانبها از محفظه بى‏سر پوش جان نمایش مى‏دهد. ( 725)خنده نامبارک خنده آن لاله‏اى است که از دهان خود سیاهى و تیرگى دل خویش را آشکار مى‏سازد. ( 726) آرى نار خندان سراسر باغ را خندان جلوه مى‏دهد و مردان خدا نیز نار خندان باغ آفرینشند و صحبت آنان ترا در شمار مردان قرار مى‏دهد. ( 727) اگر سنگ مرمر یا سنگ خارا باشى چون بصاحب دل مى‏رسى گوهر گرانبها خواهى شد.( 728) دوستى پاکان را در میان جان منزل ده و جز بمهر کسانى که پاک دل و دل خوشند دل مبند.( 729) بدیار نومیدى قدم مگذار که امیدها در کشور وجود هست بطرف تاریکى نرو که خورشیدها در عالم خلقت نور فشانى مى‏کنند.( 730) دل ترا بکوى اهل دل مى‏کشاند و تن تو را بمحبس آب و گل رهبرى مى‏کند.( 731) غذاى دل را از اهل دل بخواه اقبال را از صاحب اقبال بطلب.() دست بدامن صاحب دولتى بزن تا از تفضل او سربلند شوى. () صحبت اشخاص صالح ترا صالح مى‏کند و مصاحبت اشخاص ناصالح بطرف فسادت مى‏برد.

چون در ابیات پیشین سخن از تاثیر صحبت مردان و پیران بمیان آمد و همواره شیخان سالوس و ریا کار بوده و هستند که خرقه و لباس پیران راستین بر تن مى‏پوشند و بر سر مسند مى‏نشینند و مردم ساده دل را فریب مى‏دهند اکنون مى‏گوید که اگر دست در دامن پیرى خواهى زد نخست او را بشناس و صحبت پیرى اختیار کن که مجاهده‏ى ظاهرش دلیل مشاهده‏ى باطن و گرمى و سوز سخنش نمودار سوختگى دل باشد نه شیخان فریب کار دنیا پرست که علاقه‏ى آنها بصدر نشینى و جاه طلبى و خانقاه دارى نشانه‏ى تیرگى درون و بى‏خبرى از عالم حقیقت است.

منظور مولانا از میوه خندان یا انار خندان، انسانی است که آشنا به حقایق و معانی غیبی و الهی است. چنین انسان کاملی، همواره ظاهرش از درون حکایت دارد و از صندوقچه جانش می‌توان دل او را دیدکه چون مروارید می‌درخشد. گل لاله هم خندان است، اما از دهانش سیاهی دلش را می‌توان دید (شقایق سرخ بیابانی گل‌برگ‌ها‌یش در قسمت وسط، سیاه است). انسانی که ظاهر خندان دارد و دلش یا جانش به معانی غیبی آشنا نیست مثل لاله سیاه‌دل می‌ماند‌. این سخن می‌تواند اشاره به مشایخ و پیرانی باشد که در حقیقت به کمال نرسیده‌اند، ولی ظاهر فریبنده دارند. به سوی مدعیان دروغین نباید رفت، زیرا هم صحبتی با آنها دل را سیاه می‌کند و نا‌امیدی‌ به بارمی‌آورد، بلکه باید به سوی پاکان و اهل دل و مقبلان و در یک کلمه به سوی خورشیدها باید رفت. چون دیدار مردان روشن‌دل خورشید‌منش، غذای دل است و معرفت الهی به بار می‌آورد.